Rebolusyong Industriyal: Pagbabago sa Ekonomiya at Lipunan | Ser Ian’s Class Blog

Rebolusyong Industriyal: Epekto at Pagbabago sa Ekonomiya at Lipunan

    Mula sa paggawa gamit ang kamay at simpleng kagamitan, biglang sumulpot ang mga pabrika, makinarya, at tren—ito ang Rebolusyong Industriyal. Ito ang panahon kung saan ang lipunan ay lumipat mula sa agraryong kabuhayan patungo sa masiglang produksiyon sa mga pabrika gamit ang makinarya at bagong teknolohiya. Ang transpormasyon na ito ay itinuturing na isang mahalagang turning point sa kasaysayan dahil halos bawat aspeto ng pang-araw-araw na buhay ng mga tao ay naapektuhan nito sa isang paraan o iba pa. Bunsod ng Rebolusyong Industriyal, nagbago ang paraan ng pagtatrabaho, ang kalakaran ng ekonomiya, at ang kalagayang panlipunan sa buong mundo. Sa blog na ito, tatalakayin natin ang mga dahilan kung bakit nagsimula ang Rebolusyong Industriyal, ang mahahalagang imbensiyon na umusbong dito, at ang mga naging epekto nito sa ekonomiya at lipunan. Layunin nating maunawaan kung paano binago ng panahong ito ang ekonomiya at pamumuhay ng tao mula noong ika-18 siglo hanggang sa kasalukuyang panahon. Tara! Tayo na’t matuto, dito, sa Ser Ian's Class!

Pinagmulan ng Rebolusyong Industriyal: Bakit sa Great Britain Ito Nagsimula?

    Saan at Kailan nga ba nagsimula ang Industrial Revolution? Unang sumibol ang Rebolusyong Industriyal sa Great Britain (Inglatera) noong kalagitnaan ng ika-18 siglo, tinatayang bandang 1760s. Sa panahong ito, ang Inglatera ay isa sa pinakamayamang bansa at may malawak na imperyong pangkalakalan. Maraming salik kung bakit dito nagsimula ang malawakang industriyalisasyon:

Pag-unlad ng Agrikultura (Agricultural Revolution)

    Bago ang industriyalisasyon, nagkaroon muna ng rebolusyong agrikultural sa Britain. Dahil sa mga pagbabago tulad ng pagpapaunlad ng mga kasangkapan sa pagsasaka (hal. pag-imbento ng seed drill) at pagpapabuti ng sistema ng crop rotation, tumaas nang husto ang produksyon ng pagkain. Ang resulta nito ay sobrang pagkain at mas malusog na populasyon. Marami ring maliliit na magsasaka ang nawalan ng lupa dahil sa enclosure movement o pagbili at pagsasapribado ng mga lupain, kaya napilitan silang lumipat sa mga bayan – nagbigay ito ng maraming manggagawa na handang magtrabaho sa mga bagong pabrika.

Masaganang likas na yaman

       Pinagpala ang Great Britain sa yamang likas na naging susi sa industriyalisasyon. Sagana ito sa uling o coal na nagsilbing panggatong sa mga steam engine at bakal o iron ore na ginamit sa pagbuo ng mga makina, riles, at tulay. Bukod dito, mayroon ding mga ilog at daungan sa Britanya na naging daan sa murang transportasyon ng mga hilaw na materyales at produkto. Ang kumbinasyon ng lupa (likas na yaman), mga manggagawa, at puhunan ang tinatawag na “factors of production” – kung saan noong panahong yaon ay nasa Britain ang lahat ng ito.

Kapital at pondo mula sa kalakalan at kolonisasyon

    Sa mga siglo bago ang Rebolusyong Industriyal, yumaman ang Britain dahil sa malawak nitong kalakalan at mga kolonya sa iba’t ibang panig ng mundo. Ang naipong kapital mula sa kalakalang panlabas at pananakop ay naging puhunan para tustusan ang pagpapatayo ng mga pabrika at pagbili ng mga makina. Halimbawa, ang mga kolonya ng Britain ay naging pinagkukunan ng hilaw na materyales (tulad ng bulak mula sa India at Amerika) at pamilihan ng mga produktong yaring pabrika. Sa tulong din ng maunlad na sistemang pagbabangko at pamumuhunan sa England, madaling nakapangutang ang mga negosyante upang pondohan ang mga bagong imbensiyon at negosyo.

Political Stability at suporta ng pamahalaan

    Di tulad ng ibang bansa sa Europa na dumaan sa madugong mga digmaang sibil at rebolusyon noong ika-18 siglo, nanatiling relatibong matatag ang politika ng Great Britain sa panahong ito. Matapos ang Glorious Revolution noong 1688, nagkaroon ng kapayapaan at tuluy-tuloy na pamamahala. Suportado ng gobyerno ang kalakalan at negosyo – nagpatupad ito ng mga batas na protektado ang pribadong pag-aari at mga patente para sa imbentor. Sumikat din ang prinsipyo ng laissez-faire o hindi pakikialam ng pamahalaan sa ekonomiya, na nagbigay-laya sa pag-unlad ng mga indibidwal na negosyo. Dahil dito, nakapagpundar ng mga joint-stock companies ang mga negosyante at napangalagaan ang kanilang puhunan. Ang katatagan ng pamahalaan at ang malakas na Royal Navy ay tumulong sa pagtataguyod ng global na kalakalan at pagsiguro na ligtas ang mga rutang pangkalakalan ng Britain.

    Maituturing na duyan ng Rebolusyong Industriyal ang Great Britain, subalit hindi nagtagal ay lumaganap din ang industriyalisasyon sa iba pang mga bansa. Sa unang bahagi ng ika-19 na siglo, kumalat ito sa Kanlurang Europa at Estados Unidos, at pagsapit ng huling bahagi ng ika-19 na siglo ay umabot na rin maging sa Hapon. Ang tagumpay ng mga imbensiyon at methodology sa Britain ay ginaya at pinahusay pa sa Germany, France, United States, at iba pang bayan. Ito ang simula ng global industrialization na sa huli’y nagbago sa takbo ng buong daigdig.

Top Inventions ng Industrial Revolution: Mga Makinarya at Pagbabagong Nagpabilis sa Mundo

    Isa sa pinaka-dramatikong aspeto ng Rebolusyong Industriyal ay ang pag-usbong ng maraming imbensiyon at bagong teknolohiya na tuluyang nagpabago ng takbo ng produksyon, transportasyon, at komunikasyon. Ilan sa mga mahahalagang imbensyong ito at pagbabago ay ang mga sumusunod:

Sa Pabrika at Produksyon

    Ang larangan ng handicraft ay napalitan ng malakihang produksiyon sa mga pabrika. Partikular na umunlad ang industriya ng tela o textile industry sa Britain, na siyang nanguna sa mga imbensiyon ng:

• 
  Spinning Jenny (1764) - Isang makinang imbento ni James Hargreaves na kayang magpaikot ng walong sinulid o higit pa nang sabay-sabay. Bago ito, mano-mano lamang ang pagsintak ng sinulid kaya napakabagal ng produksyon. Sa Spinning Jenny, biglang dumami ang kayang gawing sinulid ng isang manggagawa, kaya napabilis ang paggawa ng tela. Nakapagbawas ito sa trabahong kailangang gawin at nagrerebolusyonisa sa industriya ng tela sa panahong iyon.

• Water Frame at Spinning Mule - Kasunod ng Spinning Jenny, naimbento ni Richard Arkwright ang water frame noong 1769, na ginamitan ng enerhiya mula sa tubig upang makapaglikha ng mas matibay na sinulid kaysa sa spinning jenny. Di naglaon, pinagsama ni Samuel Crompton ang mga konsepto ng naunang makina at nalikha ang spinning mule noong 1779. Ang spinning mule ay nakagawa ng mas pino at maraming sinulid, at ito ang naging pangunahing makina sa paglalala mula 1790 hanggang sa huling bahagi ng ika-19 na siglo. Dahil sa mga makinang ito, tumaas nang daan-daang beses ang produksyon ng tela kumpara sa dating handicraft lamang.

• 
  Power Loom (1785) - Imbensiyon ni Edmund Cartwright ang makinaryang power loom na ginamit sa paghabi o pag-weave ng tela. Sa pamamagitan nito, ang paghahabi na dating ginagawa ng kamay ay mekanisado na at mas mabilis kaysa sa gawa ng tao. Noong 1785 nang ipakilala ito, biglang bumilis ang produksiyon ng telang cotton at lumiit ang gastos sa paggawa. Naging posible ang mass production ng mga tela sa mga pabrika, at unti-unti nitong pinalitan ang mga tradisyonal na handloom weavers.

• Steam Engine ni James Watt (1776) - Ang pinaka-mahalagang imbensiyon marahil ng panahong ito ay ang makabagong steam engine na pinahusay ni James Watt. Bago pa man ang panahon ni Watt, may naimbento nang steam engine si Thomas Newcomen (1712) subalit ito’y hindi gaanong episyente. Noong 1776, inilabas ni Watt ang kanyang disenyo ng steam engine na mas matipid sa uling at mas malakas ang pwersa. Ang imbensiyong ito ang puso ng industriyalisasyon – ginamit ang steam engine upang mapatakbo ang mga makina sa pabrika, mula sa mga panahiang makina sa industriya ng tela hanggang sa mga malalaking martilyo sa pandayan. Dahil hindi na kailangang umasa sa tubig o hangin bilang enerhiya, ang mga pabrika ay hindi na kinailangang itayo malapit sa ilog; maaari na silang itayo kahit sa mga lungsod na malayo sa mga natural na daloy ng tubig. Ang steam engine ni Watt ang nagbigay-daan sa pag-concentrate ng mga pabrika sa mga bayan at lungsod, at binigyang-daan ang pagsilang ng modernong factory system.

    Sa mga pabrika, ang dating gawain ng maraming tao ay napalitan ng trabaho ng mga makina. Halimbawa, ang dating walong tao na mag-iikot ng walong spool ng sinulid ay napalitan ng isang tao na kayang magpaandar ng Spinning Jenny na may walong spool o higit pa nang sabay-sabay. Ang mga power loom naman ay nagpabilis sa pagwe-weave nang lampas sa kaya ng sampung mananahi. Dahil dito, lumago ang produksyon ng mga kalakal tulad ng tela nang di-hamak na mas marami kaysa dati. Ang konsepto ng assembly line o linya ng paggawa ay nagsisimula na ring umusbong sa huling bahagi ng unang Rebolusyong Industriyal at lalo pang pinaunlad sa sumunod na siglo. Sa kabuuan, ang mga imbensiyong ito sa pabrika ang nagtakda ng tono ng panahon - mula sa marahang handicraft tungo sa mabilisang gawang-makinarya.

Sa Transportasyon

    Bago ang Rebolusyong Industriyal, mabagal at limitado ang transportasyon ng mga produkto at tao – karaniwan ang pagsakay sa mga karwahe, barkong layag, o kariton lamang. Nagbago ito nang lubusan sa pagdating ng mga bagong imbensiyon sa transportasyon:

• Mga Riles ng Tren at Lokomotiba - Isa sa pinaka-rebolusyonaryong pagbabago ay ang pag-imbento ng steam locomotive at ang pagtatayo ng mga riles ng tren. Noong 1804 ay nagawa ang kauna-unahang steam locomotive, subalit ang Rocket ni George Stephenson (1829) ang pinakatanyag na maagang halimbawa ng matagumpay na tren. Sa kalagitnaan ng ika-19 na siglo, nagsulputan ang mga linya ng riles sa buong Great Britain at Europa. Halimbawa, binuksan ang kauna-unahang linya ng pampasaherong tren – ang Liverpool and Manchester Railway – noong 1830. Ang mga tren ay pinapatakbo ng steam engine, at nagbigay-daan ito sa mabilis na paglipat ng mga tao at produkto nang hindi na umaasa sa kabayo o sa ilog. Kung dati ang paglalakbay sa 50 milyang layo ay maaaring abutin ng ilang araw, sa pamamagitan ng tren ay ilang oras na lamang ito. Naging posible rin ang paghahatid ng mga hilaw na materyales papunta sa mga pabrika at ng mga yari nang produkto papunta sa mga pamilihan sa loob ng mas maikling panahon.

• Mga Steamship - Sa karagatan naman, napatunayan din ng steam engine ang halaga nito. Noong 1807, matagumpay na nakapaglayag sa ilog Hudson ang unang komersiyal na steamship ni Robert Fulton (ang Clermont). Di nagtagal, ang mga barkong pinapaandar ng steam engine (na gumagamit ng uling bilang gatong) ay nagsimulang tawirin ang mga karagatan. Pagsapit ng kalagitnaan ng ika-19 na siglo, karamihan sa mga rutang pandagat ay sinakyan na ng mga steamship. Mas malalaki ang mga barkong ito at mas mabilis kaysa sa mga lumang barkong de-layag, at kaya nilang magdala ng mas maraming kargamento. Ang steamships at mga tren ay nagbukas ng panahon ng transportation revolution na kaakibat ng Rebolusyong Industriyal. Ang dating mga produkto na inaani lamang nang lokal ay naipapadala na sa malalayong pamilihan. Halimbawa, ang bulak na inani sa Amerika ay napapadala na sa Britain nang mas mabilis upang gawing tela, at ang telang nagawa sa Britain ay naipagbibili sa India o Africa.

    Ang kombinasyon ng riles ng tren at steamship ay nagpaikli ng mundo. Noon, ang biyahe sa pagitan ng mga lungsod o bansa ay inaabot ng napakahabang panahon; ngayon, sa pamamagitan ng tren at barkong de-singaw, ang mga kalakal at tao ay nakararating sa kanilang patutunguhan nang mas mabilis at sa mas malaking bilang. Nagkuruwelto ang mga kontinente – ang Europa, Amerika, Asya, at Aprika ay naiuugnay ng mga linya ng barko at tren – na naging pundasyon ng unang alon ng globalisasyon sa kasaysayan.

Sa Komunikasyon

    Kasabay ng pagbilis ng transportasyon, kinailangang bumilis din ang komunikasyon. Isa sa pinakamahalagang imbensiyon sa larangang ito ay ang telegrapo:

• 
  Telegraph (1830s–1840s) - Bago ang telegrapo, ang impormasyon ay naglalakbay kasing bilis lamang ng taong nagdadala nito (kartero, mensahero sa kabayo, o signal na usok). Ngunit sa pag-imbento ng electric telegraph – na pinaunlad ni Samuel Morse noong dekada 1830 – nagbago ang lahat. Noong 1844, ipinadala ang kauna-unahang mensaheng telegram sa pagitan ng Baltimore at Washington D.C. gamit ang Morse code. Ang telegrapo ang unang teknolohiyang nakapagpadala ng mensahe sa malalayong lugar sa loob lamang ng ilang minuto sa halip na araw o linggo. Sa loob ng ilang dekada, nagkaroon na ng malawak na telegraph network sa Europa at Amerika, at kalaunan ay nagtawid pa ng karagatan sa pamamagitan ng mga undersea cable (katulad ng unang transatlantic telegraph cable noong 1858). Dahil dito, ang mga balita at utos ay agarang naipaparating. Halimbawa, ang mga negosyante ay nakakapagpadala ng mga order o presyo ng kalakal sa malalayong pamilihan nang mabilis. Ang telegrapo rin ang unang hakbang tungo sa makabagong komunikasyon na kinalauna’y humantong sa telepono, radyo, at internet.

    Bukod sa telegrapo, marami pang sumunod na imbensiyon sa komunikasyon sa huling yugto ng ika-19 na siglo (bagaman kabilang na sa tinatawag na Ikalawang Rebolusyong Industriyal) tulad ng telepono ni Alexander Graham Bell (1876) at radio ni Marconi (1890s). Subalit ang telegrapo ang sinimulang pundasyon ng malayuang komunikasyon sa panahon ng unang Rebolusyong Industriyal – isang rebolusyon din sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng lipunan.

Sa Agham at Teknolohiya

    Ang Rebolusyong Industriyal ay hindi lamang tungkol sa makinarya at pabrika; kasabay nito ang pagsulong sa larangan ng agham at teknolohiya na nagbunga ng malalaking pagbabago sa kalusugan at pamumuhay ng tao:

Medisina - Sa panahon ding ito nagsimulang umusbong ang modernong medisina. Noong 1796, nadiskubre ni Edward Jenner ang bakuna laban sa bulutong (smallpox vaccine) – kauna-unahang bakuna sa kasaysayan, na nagbigay daan sa tuluyang pag-ubos ng nakamamatay na sakit na bulutong sa buong mundo sa sumunod na siglo. Sa kalagitnaan ng ika-19 na siglo naman, naimbento ang mga anaesthetics o pampamanhid (tulad ng ether at chloroform) na nagpaigting sa kakayahan ng mga doktor na magsagawa ng operasyon nang hindi gaanong pinahihirapan ang pasyente. Ito rin ang panahon ng pagsisimula ng germ theory nina Louis Pasteur at Joseph Lister (kalinisan at antiseptics sa operasyon), na lubhang nagpabuti sa kaligtasan sa pagamutan. Ang pag-unlad sa medisina ay unti-unting nagtaas sa antas ng kalusugan at haba ng buhay ng mga tao, bagaman marami pa ring hamon lalo na sa mga lunsod na dumadanas ng polusyon.

Kemistri at Agham Pangkalikasan - Kasabay ng pangangailangan ng industriya, nagsagawa rin ng pananaliksik sa chemistry ang mga siyentipiko upang mapahusay ang produksyon. Halimbawa, sa paghahabi ng tela ay kinailangan ng mas mahusay na paraan ng pag-bleach at pagkulay. Dahil dito, umunlad ang industriya ng kemikal – nadiskubre ang mga bagong paraan para gumawa ng asido at iba pang reagent na panlinis ng tela, at kalauna’y mga artipisyal na tina (dyes) noong kalagitnaan ng ika-19 na siglo. Ang pagsasaliksik na ito ay humantong din sa paglikha ng mga pataba (fertilizers) para sa pagsasaka, mga paputok (explosives) na gamit sa pagmimina at konstruksyon, at maging ng mga unang gamot mula sa laboratoryo (parmasyutiko). Sa huling bahagi ng 1800s, nanguna ang Germany sa larangan ng industrial chemistry, ngunit nagsimula ang pundasyon nito sa Britain at France noong panahon ng unang Rebolusyong Industriyal. Bukod sa kemika, lumago rin ang kaalaman sa biyolohiya at heolohiya – maraming natuklasang bagong species, napag-aralan ang fossils, at naipakilala ni Charles Darwin ang Theory of Evolution (1859) bagaman ito’y bahagyang lampas na sa unang yugto ng industriyalisasyon. Ang lahat ng ito ay nagpapakita na ang diwa ng inobasyon noong Rebolusyong Industriyal ay hindi lamang sa pabrika kundi pati sa siyensya at pag-unawa sa mundo.

Inhenyeriya at Imprastraktura - Ang pagsulong ng inhenyeriya ay natural na kaakibat ng industriyalisasyon. Maraming mahuhusay na inhinyero ang lumitaw upang resolbahin ang mga bagong suliranin. Naipatayo ang kauna-unahang cast-iron bridge (Tulay na bakal) sa Shropshire, England noong 1779 (Iron Bridge) na patunay ng pagsulong sa estruktura ng arkitektura gamit ang bakal. Naimbento rin ang mga machine tools – tulad ng lathe na pinagana ng power at mga milling machine – na nagpahintulot ng mas tumpak at mas mabilis na paggawa ng mga piyesa ng makina. Ang pag-unlad ng riles at paggawa ng mga tren ay dahil sa pagsusumikap ng mga inhinyero gaya nina George Stephenson. Ang mga lungsod ay nagsimulang maglatag ng moderno at matibay na mga daan, kanal, at port. Sa huling bahagi ng siglo, naimbento rin ang ilaw na de-gas at di naglaon ang ilaw na de-kuryente (ilaw na bumbilya ni Thomas Edison noong 1879) – mga imbensyong lampas man sa unang yugto ay bunga rin ng kulturang maka-agham na pinatindi ng Rebolusyong Industriyal.

    Sa kabuuan, ang Rebolusyong Industriyal ay panahon ng masidhing inobasyon. Ang teknolohiya at agham ay pinagsama upang lumikha ng mga solusyon na dati’y hindi maisip ng tao. Ang lahat ng ito ay naglatag ng pundasyon para sa modernong mundo: ang mga kasangkapan at kaalamang nabuo noong ika-18 at ika-19 na siglo ay siyang naging basehan ng marami sa mga ginagamit natin hanggang ngayon.

Epekto ng Industrial Revolution sa Ekonomiya: From Bukid to Factory Era

    Ang pagdating ng Rebolusyong Industriyal ay nagdulot ng dramatikong pagbabago sa ekonomiya ng mga bansa, lalo na sa Europe. Narito ang mga pangunahing epekto nito sa larangan ng ekonomiya:

Mula ekonomiyang agrikultural patungong ekonomiyang industriyal

    Ang mga bansa na dating nakasalalay sa pagsasaka at pagsu-suplay ng hilaw na materyales ay naging mga bansang industriyal na gumagawa ng mga yaring produkto. Bago ang industriyalisasyon, karamihan sa mga tao ay nasa sektor ng agrikultura (pagsasaka at pag-aalaga ng hayop) at maliit lamang ang produksyon ng mga kalakal. Ngunit nang umusbong ang mga pabrika, bumaligtad ang sitwasyon – mas dumami ang populasyon na nagtrabaho sa industriya kaysa sa bukid. Halimbawa, sa Britain, unti-unting lumiit ang bahagdan ng mga magsasaka at dumami ang mga manggagawa sa pabrika pagpasok ng ika-19 na siglo. Ang ganitong transpormasyon mula sa agrikultural patungo sa industriyal na ekonomiya ay nakita rin sa Estados Unidos at Kanlurang Europa sa sumunod na mga dekada.

Pagtaas ng produksyon at kalakalan

    Dahil sa mga makinarya, bultu-bultong produksyon (mass production) ang naging sistema. Tumaas nang lampas sa dati ang dami ng nalilikhang produkto sa mas maikling panahon. Halimbawa, sa industriya ng tela, naging napakamura at napakarami ng telang naigagawa kaya’t nakuha ng Britain ang malaking bahagi ng pandaigdigang pamilihan ng tela. Ang mabilis na produksyon na ito ay nagbigay-daan din sa pagdami ng kalakalang panloob at panlabas. Ang mga produktong tulad ng tela, bakal, at uling ay naging mas murang bilhin dahil sa efficiency ng pabrika. Bumaba ang gastos sa transportasyon dahil sa tren at steamship, kaya mas malayang nakapagpapalitan ng produkto ang mga rehiyon. Ang kalakalang internasyonal ay lumawak: ang mga bansang industriyalisado ay nagluluwas ng mga yaring produkto at nag-aangkat ng hilaw na sangkap mula sa mga bansang agrikultural.

Pag-usbong ng kapitalismo at malayang pamilihan

    Kasabay ng pag-unlad ng industriya ay ang paglakas ng ideolohiya ng kapitalismo. Dati, ang ekonomiya ay pinapatakbo ng prinsipyong mercantilism (kung saan kontrolado ng gobyerno ang kalakalan at yaman). Ngunit noong huling bahagi ng ika-18 siglo, inilathala ni Adam Smith (isang ekonomistang Scotsman) ang aklat na “The Wealth of Nations” (1776) na nagbigay teorya sa mga benepisyo ng malayang pamilihan at pribadong negosyo. Iginiit ni Smith na kapag pinalaya ang mercado at hinayaan ang tinatawag niyang “invisible hand” na gumabay sa supply at demand, mas uunlad ang kabuhayan ng lahat. Ang ganitong kaisipan ay nagpalakas sa sistemang kapitalismo, kung saan pribadong indibidwal at kumpanya ang nagmamay-ari ng mga kagamitan sa produksyon (hal. pabrika, lupa) at nakikipagkompetensya sa pamilihan para sa tubo. Sa Britain at iba pang bansang industriyalisado, ang laissez-faire capitalism (minimal na panghihimasok ng gobyerno sa ekonomiya) ay naging batayan ng mga patakaran. Bunga nito, lumitaw ang maraming manggagawa at negosyante na malaya sa dating mga sistemang piyudal; umusbong ang isang bagong uring panlipunan – ang gitnang uri ng mga kapitalista at mangangalakal na yumaman sa industriyalisasyon.

Paglawak ng kolonyalismo at pandaigdigang merkado

    Upang mapanatili ang mabilis na produksyon, kinailangan ng mga bansang industriyalisado ng tuluy-tuloy na suplay ng hilaw na materyales (tulad ng bulak, tabako, asukal, goma, mineral) at bagong pamilihan para sa kanilang mga produkto. Dahil dito, lalong pinalawak ng mga bansang Europeo ang kanilang mga imperyo sa Asya, Aprika, at Latin America noong ika-19 na siglo. Tinatawag ng mga historyador ang panahong ito na panahon ng imperyalismo, kung saan ang malalakas na bansang industriyalisado ay nag-agawan ng mga kolonya. Halimbawa, sinakop ng Great Britain ang malalaking bahagi ng India, Aprika (Egypt, South Africa, etc.), at iba pang lupain upang seguruhin na may mapagkukunan sila ng hilaw na materyales at pagbebentahan ng kanilang produkto. Ang France, Germany, at iba pa ay gayundin. Ang mga bagong rutang pangkalakalan ay binuksan (tulad ng pagbubukas ng Suez Canal noong 1869 na nagpabilis sa biyahe sa pagitan ng Europa at Asya). Sa madaling salita, ang industriyalisasyon ang nag-udyok ng unang alon ng globalisasyon sa ekonomiya, dahil pinag-ugnay nito ang mga ekonomiya ng iba’t ibang kontinente. Ang Britain, na nanguna sa Rebolusyong Industriyal, ay naging world’s leading commercial nation at “workshop of the world,” at ang kalakal nito ay nakarating sa bawat sulok ng daigdig. Ayon pa sa pag-aaral, ang British Industrial Revolution ang nagsilbing “twin engine” ng global trade – ang teknolohiya nito (tulad ng tren at steamship) ang naghatid ng mga kalakal sa malalayong lugar, at ang mga produktong gawa nito (bakal, tela, makinarya) ay kinahumalingan sa pandaigdigang merkado

Paglago ng kayamanan at simula ng modernong ekonomiya

    Sa kabuuan, ang Rebolusyong Industriyal ay nagpalaki ng kabuuang yaman ng mga bansa. Tumaas ang Gross National Product (GNP) at GDP per capita ng mga bansang nang-industriya. Halimbawa, sa Great Britain ay lumago nang husto ang ekonomiya sa pagitan ng 1760 hanggang 1860. Ipinapakita ng mga ekonomista na sa unang pagkakataon sa kasaysayan, nagsimula nang tumaas nang tuluy-tuloy ang pamantayan ng pamumuhay (standard of living) ng karaniwang tao sa Kanlurang mundo. Bagaman mainit na pinagtatalunan kung gaano kabilis o kalaki ang inangat ng buhay ng mga manggagawa noong unang yugto (maraming manggagawa ang nagdusa sa umpisa), malinaw na sa pangmatagalan ay lumago ang kabuuang kita at mas maraming produkto ang naging available sa mas nakararami. Ang pundasyon ng modernong kapitalistang ekonomiya – malakihang produksyon, pandaigdigang kalakalan, stock market, bangko – ay naitatag sa panahong ito.

Epekto ng Industrial Revolution sa Lipunan: Buhay Trabaho, Lungsod, at Inequality

    Hindi lamang ekonomiya ang binago ng Rebolusyong Industriyal, kundi pati ang kabuuang gawi ng pamumuhay ng mga tao at ang kaayusang panlipunan. May mga positibo at negatibong naidulot ang malaking pagbabagong ito sa lipunan:

Positibong Epekto:

• Mas maraming trabaho at oportunidad

    Bunsod ng pagdami ng mga pabrika at minahan, dumagsa ang mga oportunidad sa trabaho para sa mga tao. Kung dati ay limitado sa pagsasaka o maliit na pagawaan ang ikinabubuhay ng marami, ngayon ay maaaring magtrabaho ang isang pamilya sa pabrika kapalit ng sahod. Sa mga lungsod ng Britanya tulad ng Manchester, Birmingham, at Liverpool, libu-libo ang kinailangan bilang manggagawa – mula sa pagtakbo ng mga makina sa pagawaan, paghuhukay ng uling sa minahan, hanggang sa pagpapatayo ng mga daan at riles. Para sa ilang tao, ang industriyalisasyon ay nagbigay ng pag-angat sa kabuhayan dahil nagkaroon sila ng regular na sahod. Sa paglaon, nagkaroon din ng pagbuti sa mga propesyunal na trabaho (hal. mga inhinyero, tagapamahala, klerk) habang lumalago ang negosyo, na nagpalawak sa gitnang uri.

• Urbanisasyon at pag-usbong ng mga bagong lungsod

    Kasabay ng paglaki ng industriya ay ang paglago ng mga bayan at lungsod. Maraming tao mula sa kanayunan ang lumipat sa mga urban area upang maghanap ng trabaho sa pabrika – ang prosesong ito ay tinatawag na urbanisasyon. Bilang halimbawa, sa England, tumaas mula 9% (noong 1800) hanggang 62% (noong 1900) ang porsyento ng populasyon na nakatira sa mga lungsod. Ang dating maliliit na bayan ay naging mga industrial cities na may daan-daang libong populasyon. Sa mga lungsod na ito umusbong ang bagong kultura – may mga palengke, parke, teatro, at iba pang pasilidad – na dati’y sa malalaking siyudad lamang matatagpuan. Nagdulot ito ng mas masiglang palitan ng ideya (dumami ang dyaryo, library, at paaralan sa lungsod) at mga bago at modernong pamumuhay. Ang urbanisasyon ay kalaunang nagbigay-daan din sa mga reporma sa imprastraktura (tulad ng sanitasyon at transportasyon sa lungsod) na siyang nagpaunlad sa kalinisan at kaayusan ng pamumuhay pagdating ng ika-20 siglo.

• Mas maraming produkto at mas mababang presyo

    Dahil sa mass production, ang mga produktong dati ay luho lamang ng mayayaman ay unti-unti nang naging abot-kaya ng karaniwang tao. Halimbawa, ang tela o damit na koton na noon ay mahal, ay naging mas mura dahil marami nang naigagawa sa pabrika. Ang mga kagamitang metal sa bahay, mga kasangkapan, at maging ang sabon at posporo ay na-mass produce din, kaya bumaba ang presyo. Sa kalaunan, tumaas ang pamantayan ng pamumuhay ng maraming mamamayan sapagkat mas marami na silang nabibiling kagamitan at mas nagpapagaan ng buhay (hal. kalan na de-kulay, poso o gripo sa halip na balon, ilaw na gas o kuryente imbis na kandila). Ayon sa mga ekonomista, bagama’t hindi agad-agad, ang Rebolusyong Industriyal ang nagpasimula ng tuloy-tuloy na pag-angat ng kalidad ng buhay ng nakararami sa Kanluraning daigdig. Naranasan ito lalo na bandang huling ika-19 na siglo hanggang ika-20 siglo, kung kailan nagkaroon ng pagbuti sa sahod at pagpasa ng mga batas na pabor sa manggagawa.

• Pag-unlad ng makabagong ideolohiya at karapatan

    Ang malaking pagbabago sa lipunan ay nagluwal din ng mga bagong kaisipan. Umusbong ang mga panawagan para sa karapatan ng mga manggagawa at pantay na karapatan. Sa gitna ng industriyal na lipunan, nagsimulang itanong ng mga tao ang konsepto ng karapatang pantao – halimbawa, nagkaroon ng kilusan para wakasan ang child labor at bigyan ng edukasyon ang kabataan. Sa gitna rin ng ika-19 na siglo nagsimulang lumakas ang boses ng mga nagtutulak ng karapatan ng kababaihan, dahil marami sa mga babaeng manggagawa ang naabuso at kulang sa proteksyon. Ang mga repormang ito (na tatalakayin pa sa susunod na seksiyon) ay positibong bunga ng kamalayang panlipunan na naudyok ng mga pagbabago ng Rebolusyong Industriyal.

Negatibong Epekto:

• Pagsasamantala sa mga manggagawa (lalo na sa kababaihan at bata)

    Sa unang yugto ng Rebolusyong Industriyal, malupit at hindi makatao ang kalagayan ng mga manggagawa sa mga pabrika. Dahil sa pagnanais ng mga nagmamay-ari na magkamal ng tubo, sobrang haba ng oras ng trabaho ang ipinapatupad – karaniwang 12 hanggang 16 na oras bawat araw, anim na araw sa isang linggo. Napakababa rin ng sahod; minsan ang kabayaran ay hindi sapat pang tustusan ang pang-araw-araw na pangangailangan ng pamilya. Upang makatipid, maraming pabrika ang nag-empleyo ng kababaihan at mga bata dahil mas mababa ang pasahod sa kanila kaysa sa adultong lalaki. Karaniwan na ang batang 7 o 8 taong gulang (minsan mas bata pa) na nagtatrabaho sa pabrika o minahan. Ang mga babaeng nagtatrabaho ay binabayaran nang halos kalahati o mas mababa pa sa sahod ng kalalakihan. Ang child labor ay naging laganap – sa tela, sa uling, pati na sa paglilinis ng makitid na bahagi ng mga makina. Maraming ulat na ang mga bata ay inaalipin sa pagtatrabaho, na halos walang pahinga, at tinatamaan pa ng pang-aabuso kung magkamali. Noong 1830s, tinatayang kalahati ng mga manggagawa sa ilang pabrika sa England ay pawang kabataan at bata. Ang mga batang ito ay kadalasang nagkakasakit o nalalagay sa peligro dahil hindi angkop sa kanila ang trabaho (hal. may mga batang naputulan ng daliri o kamay dahil sa makinarya, o di kaya’y nagkasakit sa baga dahil sa alikabok ng tela o gas ng uling). Ang kababaihan naman ay nagtratrabaho rin sa mabibigat na gawain – tulad sa mga coal mines kung saan hinihila nila ang mga troli ng uling sa makikitid na lagusan – at sila’y nakararanas din ng pang-aabuso at di ligtas na kondisyon. Ang ganitong eksploytasyon ay isa sa pinakamapangit na mukha ng Rebolusyong Industriyal, at nagbunsod ito ng mga kilusang humingi ng reporma (tulad ng Factory Acts sa England na nagtakda ng maksimum na oras ng trabaho at nagbawal sa batang-batang manggagawa).

• Mahahabang oras ng trabaho, mababang sahod, at mapanganib na kondisyon

    Ang kalagayan sa mga pabrika noong late 18th at early 19th century ay tunay na mapagsamantala. Bukod sa nabanggit na mahabang oras at child labor, walang proteksiyon ang mga manggagawa. Wala pa noon ang konsepto ng overtime pay, sick leave, o kahit break man lang maliban sa saglit na pananghalian. Ang kapaligiran sa pabrika ay delikado – mainit, maingay, at puno ng alikabok o usok. Marami ang nagkakasakit tulad ng mga sakit sa baga (dahil sa paglanghap ng alikabok ng tela o uling) at napipinsala sa mga aksidente (napupuruhan ng mga gumagalaw na bahagi ng makina, o nadudurog ng bumabagsak na troli). Sa mga minahan, karaniwan ang pagsabog ng methane o pagguho ng lagusan na kumitil sa buhay ng mga minero. Sa mga pagawaan naman, walang mga safety guard ang makina kaya maraming manggagawa ang naputulan ng daliri o kamay. Dahil sa kahirapan, madalas pumapasok pa rin sa trabaho ang mga maysakit o buntis, na lalong naglalagay sa kanila sa panganib. Ang mga tenement o barung-barong malapit sa pabrika na tinitirhan ng mga manggagawa ay siksikan at walang maayos na sanitasyon, kaya’t nagkakahawaan ng sakit (tulad ng kolera, tuberculosis). Masasabi na sa unang mga dekada ng Rebolusyong Industriyal, lalo pang humirap ang buhay ng uring manggagawa sa kabila ng pag-unlad ng ekonomiya – isang realidad na pumukaw sa mga repormista at kritiko ng sistemang kapitalista.

• Maduming kapaligiran at polusyon

    Ang biglang pagdami ng pabrika at minahan ay nagdala rin ng matinding polusyon sa kapaligiran. Ang pagsunog ng toneladang uling sa mga steam engine at pabrika ay nagbuga ng makapal na usok at alikabok sa hangin. Ang mga umuusok na tsimenea sa London at Manchester ay naging simbolo ng industriyalisasyon, subalit ang usok na ito ay nagdulot ng smog na nakakasulasok sa mga naninirahan. Maraming lungsod sa England ang nagkaroon ng itim na ulan (acid rain) dahil sa sulfur na ibinubuga ng nasusunog na karbon. Bukod sa hangin, ang mga ilog ay nalason din – ang mga pagawaan ay nagtatapon ng mga dumi at kemikal sa mga ilog na naging sanhi ng pagkamatay ng isda at kontaminasyon ng inuming tubig. Halimbawa, ang Ilog Thames sa London ay lubhang nadumihan noong kalagitnaan ng ika-19 na siglo, hanggang sa tinawag na “The Great Stink” ang insidente noong 1858 dahil sa sobrang baho at dumi ng ilog. Sa mga lugar na industriyal, halos walang regulasyon sa pagtapon ng basura kaya ang kapaligiran ay napuno ng slag mula sa tunawan ng bakal, soot mula sa karbon, at toxic chemicals mula sa paggawa ng tina at paputok. Nagkaroon din ng mabilis na deforestation o pagkakalbo ng kagubatan sa ilang lugar dahil sa pangangailangan ng kahoy at uling (bagaman lumipat sa uling, ang ilang industriya ay patuloy na kumunsumo ng kahoy). Ang ecological impact na ito ng Rebolusyong Industriyal ay nagdulot ng mga problemang pangkapaligiran na ramdam pa rin natin hanggang ngayon – itinuturing nga ng ilang historyador na dito nagsimula ang seryosong kontribusyon ng tao sa climate change. Sa kabuuan, ang industriyalisasyon ay nagtulak ng urban pollution na noon lamang naranasan sa ganoong antas, at kinailangan pang gumawa ng mga batas at sistema sa pagtatapon ng basura at pagpapabuti ng sanitasyon sa huling bahagi ng ika-19 na siglo upang matugunan ito.

• Pagkakahati ng lipunan sa mayaman at mahirap (bourgeoisie vs. proletariat)

    Bago ang industriyalisasyon, ang tradisyonal na paghahati ng lipunan ay nasa pagitan ng aristokrasya (maharlika at panginoong maylupa) at mga magsasaka. Nang dumating ang industriyal na panahon, umusbong ang bagong mayayaman na binubuo ng mga industriyalis­ta, negosyante, at mangangalakal – ito ang bourgeoisie (gitnang uri at mataas na gitnang uri) sa termino ni Karl Marx. Sila ang nagmamay-ari ng mga pabrika, bangko, at kumpanya, at mabilis na yumaman mula sa sistema ng kapitalismo. Samantala, nabuo ang napakalaking uring manggagawa o proletariat, ang mga tao na nagbebenta ng kanilang lakas-paggawa sa mga pabrika kapalit ng sahod. Lumawak ang agwat ng dalawang uring ito: ang mga kapitalista ay namuhay sa yaman at karangyaan, samantalang ang karaniwang manggagawa ay nabuhay sa kahirapan at walang kasiguraduhan. Halimbawa, ang may-ari ng isang mill ay maaaring nakatira sa isang marangyang bahay sa labas ng lungsod, samantalang ang kanyang libu-libong trabahador ay nagsisiksikan sa maruruming paupahang silid sa gilid ng pabrika. Dahil dito, sumidhi ang hidwaan sa uri (class conflict). Naramdaman ng maraming proletariat na sila ay inaapi - sila ang nagpapawis at nagdurusa, ngunit ang bunga ng kanilang paggawa ay napupunta sa bulsa ng iilang mayaman. Ito ang mga obserbasyong nag-udyok kina Karl Marx at Friedrich Engels na likhain ang Communist Manifesto, na nagsasabing “Ang kasaysayan ng lahat ng lipunan ay kasaysayan ng tunggalian ng uri.” Tumindi rin ang sentimyento laban sa “dakilang di-pagkapantay-pantay” – kitang-kita sa mga lungsod industriyal ang malalaking bahay at banko sa isang bahagi, at ang maruruming barung-barong ng mahihirap sa kabila. Ang ganitong kaibahan ay naging mitsa ng maraming kilusang panlipunan, protesta, at minsan ay mga pag-aaklas (tulad ng kilusang Luddite na sumira ng mga makina noong 1811-1813 bilang protesta sa pagkawala ng trabaho ng mga artesano). Sa madaling salita, ang industriyalisasyon ay binago ang istrukturang panlipunan at nagdulot ng panibagong mga tensiyon sa pagitan ng mga uri na umabot hanggang sa ating modernong panahon.

    Sa kabuuan, ang Rebolusyong Industriyal ay nagbigay ng halo-halong epekto sa lipunan. Nagdulot ito ng pag-unlad at inobasyon na nagtaas sa antas ng pamumuhay ng sangkatauhan sa mahabang panahon, ngunit nagdulot din ito ng pagdurusa at pagsasamantala lalo na sa unang mga henerasyon ng manggagawang industriyal. Ang mga aral mula sa panahong ito ang naging batayan ng maraming reporma at batas upang mapabuti ang kalagayan ng tao sa harap ng pag-unlad ng ekonomiya.

Mga Kilusan at Reporma sa Panahon ng Industrial Revolution: Unyon, Ideolohiya, at Pagbabago

    Sa harap ng malalaking pagbabagong dala ng Rebolusyong Industriyal – lalo na ang mga problemang sosyal at pang-ekonomiya – sumibol ang iba’t ibang kilusan at reporma na naglalayong tugunan ang mga suliraning ito at isaayos ang bagong tatag na industriyal na lipunan. Kabilang dito ang:

• Pagtatag ng mga unyon ng manggagawa

    Upang labanan ang pagsasamantala at mapabuti ang kalagayan sa trabaho, ang mga manggagawa ay natutong magkaisa at bumuo ng mga labor unions (samahan ng mga manggagawa). Sa simula, mariing tinutulan at ilegal pa nga sa ilang lugar ang pagtatayo ng unyon – pinawalang-bisa ng gobyerno ng Britain ang Combination Acts noong 1799–1800 na nagbabawal sa pagsasama-sama ng manggagawa. Gayunpaman, sa paglipas ng panahon, naging malinaw na kailangan ng boses ng mga manggagawa. Pagsapit ng kalagitnaan ng ika-19 na siglo, kinilala na ang karapatan nilang mag-unyon sa Britain (tinanggal ang pagbabawal sa mga union noong 1824). Sa pamamagitan ng unyon, nakapanghikayat ng mga collective bargaining ang mga manggagawa – sama-sama silang nakipag-negotiate sa mga may-ari ng pabrika para sa mas maiksing oras ng trabaho, mas ligtas na kalagayan, at mas mataas na sahod. Nagsagawa rin sila ng mga welga (strikes) upang idiin ang kanilang kahilingan. Dahil dito, unti-unting may mga repormang naipatupad: tulad ng Factory Act of 1833 sa UK na nagtakda ng maximum 9 na oras na pagtatrabaho sa mga batang may edad 9-13 at nag-atas ng basic education para sa kanila; ang Mines Act of 1842 na nagbawal sa mga kababaihan at batang lalaki na mas bata sa 10 na magtrabaho sa ilalim ng lupa; at ang Ten Hours Act of 1847 na naglimita sa 10 oras ang arawang trabaho ng kababaihan at kabataan. Kahit sa labas ng Britain, kumalat ang unionismo – sa France, Germany, at United States ay lumakas ang kilusang paggawa. Ang mga tagumpay na ito ay hindi madali, subalit sa tulong ng samahan ay unti-unting bumuti ang kalagayan ng manggagawa pagpasok ng ika-20 siglo (nagkaroon ng day-off o pahinga, tumaas ang sahod, nagkaroon ng batas sa minimum working age, at iba pa).

• Pag-usbong ng mga ideolohiyang pang-ekonomiya at panlipunan

    Dahil sa mga bagong hamon ng industriyalisasyon, lumitaw ang iba’t ibang kaisipan kung paano dapat ayusin ang ekonomiya at lipunan. Ang tatlong pangunahing ideolohiya na nagbanggaan sa panahong ito ay ang Kapitalismo, Sosyalismo, at Komunismo:

Kapitalismo

    Tulad ng tinalakay sa naunang seksiyon, kapitalismo ang sistemang pinangungunahan ng pribadong negosyo at malayang pamilihan. Si Adam Smith, sa pamamagitan ng Wealth of Nations (1776), ang naglatag ng teoretikal na pundasyon nito – naniniwala siya na ang sariling interes ng bawat indibidwal (self-interest) ang nag-uudyok ng pag-unlad, at ang kompetisyon sa merkado ang magtitiyak ng mahusay na paglalaan ng mga pinagkukunang-yaman. Sa kapitalismo, minimal dapat ang pakikialam ng gobyerno at “laissez-faire” ang prinsipyo. Ang ideolohiyang ito ay talagang lumago sa Britain at sa US noong ika-19 na siglo. Pinuri nito ang mga nagawang pag-unlad ng industriyalisasyon – ang pagdami ng produkto, paglagong ekonomiya – at itinuring na likas na bunga ang kompetisyon sa pagitan ng mayaman at mahirap. Subalit, habang pinagsisilbihan ng kapitalismo ang interes ng mga negosyante at lumilikha ng yaman ng bansa, naging bulag ito noong una sa pagdurusa ng mga manggagawa. Dahil dito, nagkaroon ng mga kritiko at alternatibong pananaw.

Sosyalismo

    Ang sosyalismo ay maituturing na reaksyon sa masasamang epekto ng kapitalismo. Naniniwala ang mga sosyalista na dapat ay mas pantay ang pagbabahagi ng yaman at ang pamahalaan o ang komunidad mismo ang nagmamay-ari ng mga pangunahing industriya para sa kabutihan ng lahat, hindi para lamang kumita ang iilan. Maraming uri ng sosyalista ang lumitaw noong ika-19 na siglo. May mga tinatawag na utopian socialists tulad nina Robert Owen (nagpatakbo ng modelong komunidad ng New Lanark) at Henri de Saint-Simon at Charles Fourier sa France – nagpanukala sila ng mga ideal communities kung saan may kooperasyon imbes na kompetisyon. Bagama’t hindi lubusang nagtagumpay ang kanilang mga eksperimento, ang kanilang mga ideya ay nagbigay-inspirasyon na maaaring ayusin ang lipunan nang walang pagsasamantala.

Komunismo / Marxismo

Ang pinakatanyag na anyo ng sosyalismo ay yaong binuo nina Karl Marx at Friedrich Engels – ang Marxismo, na nakasaad sa “The Communist Manifesto” na kanilang inilathala noong 1848. Sa Manifesto, inilarawan nina Marx at Engels na ang kasaysayan ng mundo ay kwento ng “class struggle” o tunggalian ng uri (ang naghaharing bourgeoisie laban sa masang proletariat). Binatikos nila nang matindi ang kapitalismo, na para sa kanila ay sistemang naglalangoy sa tubo ang iilan habang nilulunod sa kahirapan ang nakararami. Ipinaliwanag ni Marx kalaunan (sa Das Kapital, 1867) na ang mga kapitalista ay kumikita sa pamamagitan ng pagsasamantala sa lakas-paggawa ng mga manggagawa – binabayaran ang manggagawa ng sahod na mas mababa kaysa tunay na halagang nalilikha ng kanilang trabaho, at kinakamkam ng kapitalista ang sobrang halaga bilang tubo. Dahil dito, ayon kina Marx, hindi maiiwasan ang pagbagsak ng kapitalismo; habang lumalala ang kalagayan ng proletariat, magkakaisa sila at babagsak ang sistema sa pamamagitan ng isang rebolusyon. Pagkatapos ng rebolusyong ito, ang inaasahang papalit ay sosyalismo kung saan ang mga manggagawa (publiko) na mismo ang may kontrol sa produksyon, na kalaunan ay hahantong sa komunismo – isang walang-uring lipunan na pantay-pantay ang lahat at wala na ang estado. Utopian man ang tunog nito, ang panawagan ni Marx ay gumising sa milyon-milyong manggagawa sa buong mundo. Ang ikalawang bahagi ng ika-19 na siglo ay nakakita ng paglitaw ng mga partido sosyalista at organisasyon ng manggagawa sa Europa (tulad ng First International noong 1864). Bagaman hindi agad nangyari ang rebolusyon sa panahong ito (naganap ito sa Rusya pa noong 1917), ang ideolohiya ng komunismo ay naging mahalagang puwersa. Nakita ng mga manggagawa sa Marxismo ang isang pag-asa na maaring baguhin ang sistema tungo sa kanilang kapakanan. Sa madaling sabi, ang Marxismo ay naging intelektwal na sandata ng proletariat at nagtakda ng bagong direksiyon sa pulitika at lipunan na umabot hanggang ika-20 siglo at sa buong mundo.

    Sa larangan ng mga ideolohiya, nagbanggaan ang prinsipyo ng kapitalismo (na nagpapahalaga sa indibidwal na kalayaan sa ekonomiya at pagnenegosyo) at ang prinsipyo ng sosyalismo/komunismo (na naghahangad ng pangkalahatang kapakanan at pagwawakas ng pagsasamantala). Ang banggaang ito ay may epekto hindi lamang sa ekonomiya kundi pati sa pulitika – nakita natin ang paglakas ng labor movement at socialist sa parliamento ng mga bansa, pati ang mga rebolusyong sosyal (bagamat hindi sa UK mismo, ngunit sa ibang panig ng Europa tulad ng maikling Komyun ng Paris noong 1871).

    Bukod pa riyan, may iba pang ideolohiyang sumibol tulad ng utilitarianism nina Jeremy Bentham (ang panukalang “pinakamataas na kabutihan sa pinakamaraming tao” na nag-impluwensya sa mga reporma) at anarchism nina Proudhon at Bakunin (na tumutuligsa sa kahit anong uri ng awtoridad kasama na ang estado at kapitalista). Lahat ng ito ay bahagi ng intelektwal na reaksiyon sa nagbabagong mukha ng lipunan dahil sa industriyalisasyon.

    Sa huli, maraming mga reporma ang naisakatuparan sa huling bahagi ng ika-19 na siglo bilang tugon sa mga kilusan at ideolohiyang ito: mas malawak na karapatang bumoto (unang para sa kalalakihan, at sumunod para sa kababaihan sa ika-20 siglo), mga batas sa paggawa (limitasyon sa oras, pagbabawal sa child labor, mga compulsory education acts), at mga programang panlipunan (tulad ng unang mga uri ng segurong panlipunan o welfare sa Germany sa panahon ni Bismarck). Ang lahat ng ito ay nagsimulang itinulak dahil nakita ng mundo ang parehong liwanag at anino ng Rebolusyong Industriyal, at kinailangang ituwid ang landas nito tungo sa mas makatarungang lipunan.

Konklusyon

    Ang Rebolusyong Industriyal ay nagdulot ng napakalaking pagbabago sa takbo ng kasaysayan – binago nito ang ekonomiya mula sa pagiging agrikultural tungo sa makabagong industriyal, at binago rin nito ang lipunan mula sa payak at nakasanayang pamumuhay tungo sa komplikadong urbanisado at teknolohikal na pamumuhay. Sa loob lamang ng ilang siglo (mula huling bahagi ng ika-18 siglo hanggang ika-19 na siglo), naranasan ng daigdig ang mga pagbabago na dati ay inabot ng millenia upang mangyari. Ang tao ay nakahulagpos sa limitasyon ng lakas ng tao at hayop, at natutong gamitin ang lakas ng singaw, uling, at kalaunan ay kuryente upang paandarin ang kanyang kabihasnan. Tumaas ang produksyon ng pagkain at mga kalakal, lumago ang kalakalan, at sumulong ang kaalaman sa siyensya at teknolohiya. Subalit kasabay nito ay lumitaw ang mga bagong suliranin – pagsasamantala, polusyon, at di-pantay na kaunlaran – na kinailangang harapin ng lipunan.

    Ang pamanang iniwan ng Rebolusyong Industriyal ay hindi matatawaran. Ito ang pundasyon ng modernong industriya at teknolohiya na tinatamasa natin ngayon. Ang mga makinang unang umikot sa mga pabrika ng Britain ay naging batayan ng mas sopistikadong makinarya ng kasalukuyan. Mula sa steam engine ni James Watt ay umusbong ang mga de-kuryenteng generator at ang mga makabagong power plants; mula sa mga simpleng riles ng tren ay naipundar ang mga high-speed rail at subway systems. Ang konsepto ng mass production na nagsimula sa mga pagawaan ng tela ay syang prinoklama ni Henry Ford sa assembly line ng mga kotse sa ika-20 siglo. Ang Rebolusyong Industriyal din ang naglatag ng ugnayan ng mundo sa pamamagitan ng transportasyon at komunikasyon – unang pagkakataon sa kasaysayan na ang iba’t ibang malalayong bahagi ng mundo ay naugnay sa isa’t isa sa ekonomiya. Sa katunayan, ito ang nagpasimula ng mas mabilis na globalisasyon, kung saan ang mga pamilihan ng bawat bansa ay naging bahagi ng iisang pandaigdigang pamilihan.

    Bukod sa teknolohikal at pang-ekonomiyang pamanang ito, ang Rebolusyong Industriyal ay nagbigay-buhay din sa mga pagbabago sa kaisipan: dito isinilang ang mga modernong ideolohiya ng kapitalismo, sosyalismo, komunismo, at ang konsepto ng mga karapatan ng manggagawa. Ang mga diskursong nagsimula noong ika-19 na siglo hinggil sa paggawa at kapital, yaman at katarungan, ay nagpapatuloy hanggang ngayon kapag tinatalakay natin ang globalisasyon, income inequality, at sustainable development.

    Ang mundo natin ngayon – ang mga lungsod na puno ng matataas na gusali, mga pabrika at pagawaan, mga tren at bus, ang kuryenteng lumilinang sa bawat tahanan, at maging ang mga computer at internet na nagpapabilis ng komunikasyon – ay maituturing na apo sa tuhod ng Rebolusyong Industriyal. Ang ritmo ng ating modernong buhay, mula sa orasan ng trabaho hanggang sa produksyon at konsumo, ay itinatakda pa rin ng mga prinsipyong nagsimulang umiral noon. Kung titingnan ang kasaysayan, masasabi natin na: ang mga makinang umikot noong ika-18 siglo ang siyang patuloy na nagpapaandar ng modernong lipunan na tinatamasa natin ngayon. Ito ang naiwan ng Rebolusyong Industriyal – isang pamana ng pag-unlad na may kaakibat na hamon ng pagtitimbang sa kabutihan ng tao.

    Sa pagwawakas, mahalagang matutunan natin ang mga aral ng panahong ito. Dapat ay pagsikapan nating panatilihin ang mga biyayang dulot ng industriyalisasyon – tulad ng pag-unlad at kaginhawahan – habang patuloy na itinatama ang mga maling naidulot nito – tulad ng hindi pagkakapantay-pantay at pagkasira ng kalikasan. Ang Rebolusyong Industriyal ay hindi lamang bahagi ng nakaraan; ito ay isang rebolusyong nagpapatuloy, sa iba’t ibang anyo, hanggang sa kasalukuyan. Nasa ating mga kamay kung paano natin gagabayan ang rebolusyong ito tungo sa ikabubuti ng mas nakararami.

Sanggunian:

• Allen, R. C. (2009). The British Industrial Revolution in global perspective. Cambridge University Press.

• Council on Foreign Relations. (2022, October 21). What are the causes and consequences of industrialization? CFR Education. https://education.cfr.org/learn/reading/what-are-causes-and-consequences-industrialization

• Department of Education (Philippines). (2014). EASE Modyul 13: Rebolusyong Siyentipiko at Industriyal [Learning module]. Department of Education, Republic of the Philippines. https://lrmds.deped.gov.ph/detail/6056

• Encyclopaedia Britannica. (2025, October 18). Industrial Revolution. Encyclopaedia Britannica. https://www.britannica.com/event/Industrial-Revolution

• History.com Editors. (2025, May 27). Industrial Revolution. History. https://www.history.com/articles/industrial-revolution

• Mokyr, J. (2018). Bottom-up or top-down? The origins of the Industrial Revolution. Journal of Institutional Economics, 14(6), 1003–1024. https://doi.org/10.1017/S174413741700042X

• Stearns, P. N. (2012). The Industrial Revolution in world history (4th ed.). Westview Press.

• White, M. (2009, October 14). The Industrial Revolution. The British Library. https://www.bl.uk/georgian-britain/articles/the-industrial-revolution

• Wilkinson, F. (2024, November 15). Industrial Revolution and technology. National Geographic Society. https://education.nationalgeographic.org/resource/industrial-revolution-and-technology